Το οικονομικό επιτελείο ετοιμάζει μια νέα συνολική ρύθμιση για την εξόφληση των φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών που αφήνει πίσω της η πανδημία σε πολλές και μικρές δόσεις για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και νοικοκυριά.
Μαρία Βουργάνα – Αγης Μάρκου
To κούρεμα χρεών, μια φράση που μέχρι πρότινος ήταν «απαγορευμένη», έχει μπει πλέον δυναμικά στη δημόσια συζήτηση. Οι εκτιμήσεις πως τα χειρότερα πέρασαν όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας εδραιώνονται και πλέον η μεγάλη πρόκληση είναι η διάσωση των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας που βρέθηκαν στην Εντατική και κρατήθηκαν με τεχνητή αναπνοή στη ζωή τους τελευταίους 14 μήνες.
Στην κυβέρνηση, σχεδιάζουν μια νέα ρύθμιση που θα προβλέπει πολλές και μικρές μηνιαίες δόσεις, οι οποίες μπορεί να φθάσουν τις 60 ή και παραπάνω, για όλα τα φορολογικά και ασφαλιστικά χρέη που γεννήθηκαν με το ξέσπασμα της πανδημίας και όχι μόνο για όσες οφειλές έχουν παγώσει έως το τέλος του 2021. Μπροστά σε ένα νέο βουνό χρεών, επαγγελματίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά ζητούν κούρεμα και έξτρα δόσεις. Από την πλευρά του, το οικονομικό επιτελείο κάνει τις πρώτες συζητήσεις με τους θεσμούς για βελτιωτικές κινήσεις, οι οποίες θα κατασταλάξουν όταν κάτσει η σκόνη της πανδημίας και υπάρξει καθαρό φως στην άκρη του τούνελ. Από αυτές βγήκε ήδη ένα πρώτο θετικό αποτέλεσμα που αφορά το πρόγραμμα «Γέφυρα» και τη δυνατότητα κουρέματος των οφειλών των κόκκινων δανειοληπτών που εντάσσονται σ’ αυτό, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
Πάντως μέχρι να οριστικοποιηθεί το νέο τοπίο, οι επιχειρήσεις, οι επαγγελματίες και τα νοικοκυριά μπορούν να πετύχουν κούρεμα των οφειλών τους.
Κούρεμα δανείου μέσω του προγράμματος «Γέφυρα 2».
Νομοθετική ρύθμιση που προωθείται άμεσα στη Βουλή θα προβλέπει τη διαγραφή μέρους της οφειλής, δηλαδή κούρεμα τόκων και κεφαλαίου για κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως το χρέος να είναι μεγαλύτερο της εμπορικής αξίας της περιουσίας του οφειλέτη, των συνοφειλετών και των εγγυητών, και να μην προκύπτει περίσσευμα εσόδων από τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία, δηλαδή μετά την κάλυψη των ανελαστικών δαπανών λειτουργίας κ.λπ.
Κούρεμα οφειλών με την εξωδικαστική ρύθμιση.
Από την 1η Ιουνίου 2021 ενεργοποιείται ο εξωδικαστικός μηχανισμός, μια διαδικασία στο πλαίσιο του νόμου για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας. Με τον νέο μηχανισμό, η επιχείρηση, όπως και το φυσικό πρόσωπο, θα δηλώνει πού και σε ποιον χρωστά, συν τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει αλλά και τα οικονομικά της μεγέθη και, με βάση έναν αλγόριθμο, θα προκύπτει το ύψος του κουρέματος επί του συνολικού χρέους. Εν συνεχεία, για τη συνολική οφειλή που θα απομείνει θα προσδιορίζονται οι δόσεις. Στη διαδικασία θα μπορούν να ενταχθούν και οφειλές που δεν είναι ακόμη σε καθυστέρηση, εφόσον οι οφειλέτες δυσκολεύονται αποδεδειγμένα να τις εξοφλήσουν και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν υποστεί μείωση των εισοδημάτων τους κατά 20% τουλάχιστον. 
Προϋπόθεση είναι οι οφειλές αυτές να υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ και να μην οφείλονται σε έναν και μόνο φορέα κατά 90%. Μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης τα νοικοκυριά και οι επαγγελματίες μπορούν να διευθετήσουν συνολικά τα χρέη που έχουν σε τράπεζες, Εφορία, ΕΦΚΑ, ΟΤΑ και τρίτους ιδιώτες μέχρι και σε 240 δόσεις. Στην εξωδικαστική διαδικασία προβλέπεται διαγραφή οφειλών προς το Δημόσιο, τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων εφόσον πληρούνται συγκεκριμένοι κανόνες (π.χ. αρχή μη χειροτέρευσης πιστωτών). Η διαγραφή γίνεται υπό την προϋπόθεση της πλήρους αποπληρωμής του ποσού που θα προκύψει από τη ρύθμιση οφειλών. Οσον αφορά τη διαγραφή οφειλών του Δημοσίου, αυτή γίνεται κατά σειρά παλαιότητας, δηλαδή από την παλαιότερη οφειλή προς τη νεότερη, με κριτήριο τον χρόνο καταχώρισης της οφειλής στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων. Απαγορεύεται η διαγραφή βασικής οφειλής, δηλαδή κεφαλαίου, των παρακρατούμενων φόρων, επιρριπτόμενων φόρων προς το Δημόσιο και ασφαλιστικών εισφορών.
Κούρεμα επιστρεπτέας προκαταβολής έως 57%.
Τα φθηνά κρατικά δάνεια που εισέπραξαν οι επιχειρήσεις μέσω των τριών πρώτων κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής κουρεύονται κατά 30% εφόσον είχαν μείωση τζίρου τουλάχιστον 15% και κατά 50% στην περίπτωση που ο τζίρος τους μειώθηκε πάνω από 30%. Στους υπόλοιπους τέσσερις κύκλους της επιστρεπτέας προκαταβολής το 50% των κεφαλαίων που έλαβαν οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις ήταν δώρο. Δηλαδή, δανεικά και αγύριστα. Από τα 8,3 δισ. ευρώ που δόθηκαν μέσω των επιστρεπτέων προκαταβολών οι επιχειρήσεις και επαγγελματίες καλούνται να επιστρέψουν στο κράτος περίπου τα μισά. Πάνω – κάτω 4 δισ. ευρώ, τα οποία θα επιστρέψουν σε 60 μηνιαίες δόσεις, αρχής γενόμενης από τον Ιανουάριο του 2021. Εχουν όμως τη δυνατότητα να κερδίσουν επιπλέον κούρεμα 15%. Για να κερδίσουν την επιπλέον έκπτωση στα ποσά που καλούνται να επιστρέψουν θα πρέπει να έχουν ως το τέλος της χρονιάς μια συγκεκριμένη δυνατότητα: τα χρήματα για εφάπαξ καταβολή του επιστρεπτέου ποσού. Εφόσον εξοφλήσουν εφάπαξ το ποσό που θα πρέπει να επιστρέψουν στο κράτος θα έχουν και ένα bonus 15%, πετυχαίνοντας έτσι το κούρεμα των κρατικών δανείων που έλαβαν μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής να φθάσει συνολικά στο 57%. Για παράδειγμα, μια ατομική επιχείρηση η οποία μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής ενισχύθηκε από το κράτος με κεφάλαια ύψους 20.000 ευρώ και έχει τη δυνατότητα:
Να επιστρέψει το ποσό των 10.000 ευρώ (το 50% του κρατικού δανείου) σε 60 μηνιαίες δόσεις με επιτόκιο μικρότερο του 1%.
Να εξοφλήσει εφάπαξ το ποσό που καλείται να επιστρέψει το κράτος έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 κερδίζοντας επιπλέον έκπτωση 15%. Στην περίπτωση αυτή το κρατικό δάνειο των 20.000 ευρώ κουρεύεται κατά 57% ή κατά 11.400 ευρώ και η επιχείρηση από τα 20.000 ευρώ που εισέπραξε επιστρέφει στο κράτος τα 8.600 ευρώ. Και επειδή η συγκεκριμένη ενίσχυση είναι αφορολόγητη θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το πρόσθετο φορολογικό όφελος 9% έως 45% από φόρους.
Πότε κουρεύουν τράπεζες και διαχειριστές κόκκινα δάνεια
Με διαγραφή μέρους της ληξιπρόθεσμης οφειλής γίνονται σήμερα οι περισσότερες ρυθμίσεις δανείων που βρίσκονται σε βαθύ κόκκινο. Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρο που επιδρά καθοριστικά στη βιωσιμότητα των αναδιαρθρωμένων χρεών, προς όφελος όλων των πλευρών. Του δανειολήπτη και της τράπεζας ή του fund που έχει επενδύσει σε μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs).
Σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση του σχεδίου μείωσης των κόκκινων δανείων μέσω ρυθμίσεων έχει παίξει αναμφίβολα η συνεργασία των πιστωτικών ιδρυμάτων με εξειδικευμένες εταιρείες ανάκτησης απαιτήσεων (ΕΕΔΑΔΠ), οι οποίες διαχειρίζονται πλέον ανοίγματα άνω των 100 δισ. ευρώ. Πρόκειται για το 80% των εντός τραπεζικών ισολογισμών προβληματικών χαρτοφυλακίων και για το σύνολο όσων έχουν τιτλοποιηθεί ή πουληθεί.
Από το 2019 έως σήμερα, οι συστημικοί όμιλοι έχουν προχωρήσει σε ρυθμίσεις περίπου 250.000 χορηγήσεων, συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ, όλων των κατηγοριών (επιχειρηματικών, στεγαστικών και προσωπικών), με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Εκτιμάται ότι στο 80% των περιπτώσεων το χρέος κουρεύτηκε.
Από την πλευρά τους, οι ΕΕΔΑΔΠ είχαν ολοκληρώσει μέχρι το τέλος του 2020 περισσότερες από 75.000 ρυθμίσεις δανείων που έχουν μεταβιβαστεί από τις τράπεζες σε τρίτους, συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Από αυτά, στο 80% των περιπτώσεων, οι λύσεις που συμφωνήθηκαν περιελάμβαναν και άφεση χρέους. 
Τα είδη των ρυθμίσεων
Οι ρυθμίσεις που προσφέρονται μπορεί να είναι ήπιας μορφής, όπως μείωση επιτοκίου, αύξηση διάρκειας αποπληρωμής ή παροχή μιας περιόδου χάριτος. Από την άλλη όμως, σε πιο δύσκολες περιπτώσεις, είναι επιβεβλημένο το κούρεμα τόσο στις επιβαρύνσεις σε τόκους και άλλα πέναλτι λόγω της καθυστέρησης, όσο και στη βασική οφειλή. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που εξετάζονται για τη λήψη των τελικών αποφάσεων από την τράπεζα ή τον διαχειριστή είναι οι εξής:
- Η εισοδηματική κατάσταση του δανειολήπτη, ώστε οι δόσεις που θα προκύψουν να μπορούν να εξυπηρετούνται.
- Οι εγγυήσεις που έχει παράσχει για να λάβει το δάνειο και τα τρέχοντα δηλωμένα εισοδήματά του. Οσο πιο πολλές και μεγαλύτερης αξίας είναι οι εξασφαλίσεις, τόσο πιο δύσκολο είναι να δοθεί κούρεμα ή να είναι περιορισμένο. Το ίδιο ισχύει αντίστοιχα και για τα εισοδήματα. Αντιθέτως, το πάνω χέρι στα μη εγγυημένα δάνεια έχει ο δανειολήπτης, ειδικά στην περίπτωση που δεν δηλώνει υψηλά εισοδήματα. Σε αυτήν την περίπτωση οι πιστωτές είναι αυτοί που κυνηγούν τον οφειλέτη, προσφέροντας γη και ύδωρ, όπως μεγάλα ποσοστά διαγραφών, για να μην τα χάσουν όλα.
- Σημαντικό ρόλο για έναν ευνοϊκό διακανονισμό παίζει η σύγκριση της παρούσας αξίας της ανάκτησης μέσω ενός πλειστηριασμού και μέσω μιας ρύθμισης. Αν η διαφορά υπέρ της λύσης της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι σημαντική, συμφέρει τον πιστωτή να βγάλει στο σφυρί τις εξασφαλίσεις.
- Το κούρεμα επί της ονομαστικής αξίας ενός δανείου είναι άμεσα συνδεδεμένο και με τις ζημιές που έχουν ήδη αναληφθεί. Οσο πιο καλυμμένο από προβλέψεις είναι ένα κόκκινο χαρτοφυλάκιο, τόσο περισσότερο αυξάνεται η δυνατότητα για άφεση χρέους. Ειδικά για χορηγήσεις που έχουν μεταβιβαστεί σε επενδυτή, οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές. Κι αυτό διότι το δάνειο αποκτήθηκε με σημαντική έκπτωση σε σχέση με τη συνολική απαίτηση. Ως εκ τούτου, υπάρχει σημαντικό περιθώριο για κούρεμα. Εκτός φυσικά, όπως προαναφέρθηκε, αν υπάρχει άλλος τρόπος που οδηγεί σε μεγαλύτερη ανάκτηση, μέσω της νομικής οδού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου